قالب‌بندی (Moulding): قالب بندی یکی از عملیات در اجرای فونداسیون یا شالوده، ستون و تیرهای بتنی است. قالب بندی(فرم دهی) در واقع عملیاتی موقت است که در یک بازه زمانی از پیش مشخص شده در بخش خاصی از ساختمان اجرا می‌شود. قالب بندی در فونداسیون، ستون و تیر‌ها اجرا می‌شود.
آرماتوربندی (Reinforcement): آرماتوربندی بتنی(شالوده) فرایندی است که در آن میلگردها و سایر محصولات فولادی با ترتیب خاص کنار هم چیده می‌شوند و به کمک جوشکاری سرد یا بست فلزی به هم وصل می شود. آرماتوربندی یکی از اصلی ترین شیوه ها برای ایجاد ساختمانهای مدرن است که باعث می‌شود ساختمان از لحاظ مهندسی مقبولیت داشته باشد.در واقع ترکیب آرماتور و بتون باعث ایجاد یک نوع سنگ مصنوعی می‌شود که از لحاظ مختلف مناسب می باشد.بتن ماده ای خمیری است که به هر شکلی در می آید اما آرماتور به بدن کمک می‌کند تا به شکل دلخواه مهندسین سفت شود و استحکام لازم را بگیرد.آرماتوربندی گاه به شکل قرار گرفتن چندین میلگرد ساده و راست بر روی یکدیگر می باشد که در سقف معمولاً انجام می‌گیرد.و گاه به صورت میله‌های در هم تنیده و خمیده که در ستونها و فونداسیون استفاده می‌شود می‌باشد .آرماتور بندی بتنی باید مطابق با اصول مهندسی صورت گیرد. قطر میلگردها ابعاد چشمه ها و تعداد شبکه های آرماتور با توجه به نوع کاربری و میزان بارگذاری توسط مهندسین محاسب، محاسبه شده و به مجری اعلام می گردد.
ساختمان های بتنی
ساختمان بتنی ساختماني است كه براي اسكلت اصلي آن از بتن آرمه (سيمان، شن، ماسه و فولاد به صورت ساده يا آجدار) استفاده شده باشد. در ساختمانهای بتني سقفها بوسيله تاوه (دالهاي بتني) پوشيده ميشود. و يا از سقفهای تيرچه و بلوك و يا ساير سقفهای پيش ساخته استفاده مي‌گردد. و براي ديوارهای جداكننده (پارتيشن) ممكن است ازانواع آجر مانند سفال تيغه‌ای، آجر ماشينی سوراخ دار آجر معمولي كوره و يا تيغه گچی و يا چوب استفاده شود ممكن است از ديوارهاي بتن آرمه نيز استفاده شود.به هر حال اولين نوع ساختمان شاه تيرها و ستونها از بتن آرمه ساخته ميشود.
قالب بندي شناژ و فنداسيون
در كارگاههاي ساختماني بتني سه كارگاه وجود دارد كه هم زمان به كار خود ادامه مي‌دهند. اين سه كارگاه عبارتند از : كارگاههاي بتن سازي- آرماتور بندي بتنی و قالب بندي. از آنجا كه بتن قبل از سخت شدن روان مي‌باشد لذا براي شكل دادن به آن احتياج به قالب داريم.
در حال حاضر در بيشتر ساختمانها از قالبهاي آجري استفاده ميشود چون مقرون به صرفه‌تر از قالبهاي چوبي است از قالبهاي فلزي در كارهاي سري سازي استفاده ميشود. قالب بندي آجري بدين طريق است كه پس از بتن مگر اندازه پي‌هاي اصلي را با آجر چيده و بعد شناژها را به آن نيز متصل مي‌نمايند.
ضخامت اين آجر چيني مي‌تواند 10 سانتي متر هم باشد بهتر است براي اين آجر چيني از ملات گل استفاده نمود زيرا در اين صورت بعد از سخت شدن بتن مي‌توان آجرها را برداشته و مجدداً مورد استفاده قرار داد. ولي در اين طريق (ديوار 10 سانتي متري و ملات گل) ممكن است در موقع بتن ريزي ديوارهاي قالب تحمل وزن بتن را ننموده و از همديگر متلاشي شود. كه در اين صورت مي‌بايد قبل از بتن ريزي پشت كليه قالبها با خاك يا آجر و يا مصالح ديگر بسته شود بطوريكه بخوبي بتواند تحمل وزن بتن را بنمايد.
مشكل اساسي در اين نوع قالب بندي آن است كه آجر آب بتن مجاور خود را مكيده و آنرا خشك مي‌كند و فعل و انفعالات شيميايي را در آن متوقف مي‌كند و در نتيجه حد اقل به ضخامت 5 سانتي متر بتون مجاور خود را فاسد مي‌كند. براي جلوگيري از اين كار بهتر است كه رويه آجر را با يك ورقه نايلون پوشيده شود تا آجر با بتون آجرها به راحتي از قالب جدا شده و مي‌تواند در محلهاي ديگر مورد استفاده قرار گيرد به هيچ وجه نبايد تصور نمود كه قبل از بتن ريزي مي‌توان ديوارهاي قالب آجري با پاشيدن آب سيراب نموده بطوريكه آجرها آب بتن را نمكد زيرا اولاً با پاشيدن آب آجر كاملاً سيراب نمي‌شود و در ثاني مقدار زيادي آب در قالب جمع ميشود كه خارج كردن آن از قالب بسيار مشكل و حتي غيرممكن مي‌باشد و اين آب داخل پي جاي بتن را گرفته و موجب پوكي قطعه ميشود. در ساختمانهاي مهم قالب پي‌ها را با چوبهاي روسي مي‌سازند.
بدين طريق كه ارتفاع پي‌ها را كه روي نقشه مشخص مي‌باشد تعيين نموده و با كنار هم گذاشتن تخته‌ها به همان اندازه و اتصال آنها به يكديگر بوسيله چوبها چهار تراش قالب پي و يا هر قسمت ديگر را مي‌سازند بايد توجه داشت كه تخته‌ها بايد آنچنان به يكديگر متصل باشند كه به خوبي بتواند وزن بتن و ضربه‌ها و ارتعاشات بوجود آمده از ويبراتور را تحمل نمايد مخصوصاً در مورد شناژها بايد تخته را از بالا به وسيله قطعات چوب چهار تراش به يكديگر متصل نمود به طوري كه درزبندي شود كه شيره بتن از آن خارج نشود. گاهي مواقع نيز از قالبهاي فلزي استفاده ميشود كه قالبهاي فلزي به مراتب گرانتر تمام ميشود.
آرماتور بندي بتنی شناژ و فنداسيون
آرماتور بندي از حساس‌ترين و با دقت‌ترين قسمتهاي ساختمانهاي بتني مي‌باشد زيرا همان طوريكه قبلاً گفته شد كليه نيروهاي كششي در ساختمان بوسيله ميلگردها متحمل مي‌شوند بدين لحاظ در اجرا آرماتور بندي ساختمانهاي بتني بايد نهايت دقت به عمل آيد براي تعيين قطر و تعداد ميلگردهاي هر قطعه بتني دو منبع تعيين كننده وجود دارد اول محاسبه دوم آئين نامه در مورد اول مهندس محاسب با توجه به مشخصات قطعه بتني قطر ميلگرد را تعيين نموده و در نقشه‌هاي مربوطه مشخص مي‌نمايند كارگاه آرماتوربندي بايد در قسمتي جداگانه از كارگاه اصلي تشكيل گردد.
در كارگاههاي كوچك آرماتور را با دست (آچار گوساله) خم مي‌نمايند ولي در كارگاههاي بزرگ خم كردن آرماتور بوسيله ماشين انجام مي‌گيرد. مسئول كارگاه آرموتوربندي بايد از روي نقشه تعداد و شكل هر آرماتور را تعيين نموده و به كارگران مربوطه داده و خم كردن هر سري را دقيقاً زير نظر داشته باشد تا طول آرماتور و خم بردن و زاويه خم كردن و طول قلاب ها طبق نقشه انجام گيرد.ميلگردها بايد از نوع ذكر شده در نقشه باشد (آجدار يا ساده)
آرماتور بندي بتنی و خم كردن آرماتورها
در كارگاههاي كوچك كه مصرف كل آرماتورها از 50 تن بيشتر نيست اگر ميلگرد خميدگي موضعي داشته باشد مي‌بايد اين خميدگي‌ها قبلاً صاف گردد بعد اقدام به شكل دادن آن گردد.
براي صاف كردن ميله گردها چكش كاري مجاز نمي‌باشد و آرماتورها بايد تميز و در موقع كار فاقد گل و مواد روغني باشد. ميله‌گردهاي نمره پايين مثلا‌ً 8 و10 كه گاهي به صورت كلافي به كارگاه آورده ميشود اين ميلگردها را بايد قبلاً به طول‌هاي مناسب بريده و بوسيله كشيدن صاف نموده و آن گاه مصرف نمود.
آرماتورها بايد بطوري به هم بسته شود تا در موقع بتن ريزي از جاي خود تكان نخورده و جابجا نشود و فاصله آنها از يكديگر طوري باشد كه بزرگترين دانه بتن براحتي از بين آنها رد شده و در جاي خود قرار گيرد.
آرماتورها تا قطر 12 ميلي متر را مي‌توان با دست خم كرد ولي آرماتورهاي بزرگتر از 12 ميلي‌متر را با دستگاه‌هاي مكانيكي مجهز به فلكه خم ميشود. قطر فلكه خم متناسب با قطر آرماتور بوده و بايد بوسيله محاسب كارگاه تعيين گردد. كليه آرماتورهاي ساده بايد به قلاب ختم شود ولي آرماتورهاي آجدار را مي‌توان بصورت گونيا خم كرد. سرعت خم كردن بايد متناسب با درجه حرارت محيط باشد و بايد با نظر مهندس كارگاه بطور تجربي تعيين شود. بايد از خم كردن و باز كردن آرموتورهاي شكل داده شده و مصرف آن در محل ديگر خودداري نمود و در مواقع ضروري بايد باز كردن هم با نظر مهندس محاسب باشد.
وصله كردن آرماتورها
با توجه به اين كه طول ميگرد موجود در بازار 12 متري مي‌باشد در اغلب قسمتهاي ساختمانها مخصوصاً در شناژها ميلگردهايي با طول بيشتر مورد نياز است و همين طور قطعات باقيمانده از شاخه‌هاي بزرگ بالاخره بايستي مصرف شوند ناگزير از وصله كردن ميله گردها هستيم بهتر است دقت شود حتي المقدور اين وصله‌ها به حداقل خود برسد يعني در موقع برش كاري طوري اندازه‌ها را باهم جور كنيم كه ريزش آرماتورها زياد نباشد و در صورت اجبار اين اتصالات با نظر مهندس ناظر در جايي باشد كه تنش‌ها در آنجا حداقل است و بايد توجه شود كه در يك مقطع كليه آرماتورها وصله نباشد اتصال دو آرماتور در ساختمانهاي بتن آرمه اغلب به صورت پوششي بوده و باروي هم آوردن دو قطعه انجام ميشود.
اين نوع اتصال براي آرماتور تا نمره 32 مجاز مي‌باشد و آن بدين طريق است كه دو قطعه آرماتور را كنار هم قرار داده و بوسيله سيم آرموتور بندي به همديگر متصل مي‌گردد. طول دو آرماتور روي هم آمده دو قطعه نبايستي كمتر از اندازه داده شده در نقشه باشد و بايد بوسيله مهندس محاسب و ناظر تعيين شود اين طول معمولاً به اندازه 40 برابر قطر ميل گرد مصرفي است.
آرماتور بندي بتنی شناژ- كف شالوده
در قطعات تحت خمش و خمش توام با فشار نبايد در يك مقطع بيش از نصف آرماتورها وصله‌دار باشد در قطعات تحت كشش و كشش توام با خمش نبايد بيش از يك سوم در يك مقطع وصله‌دار باشد.
پي‌هاي نقطه‌اي حداقل بايد از دو جهت بوسيله فوندانسیون یا شناژ بتني به پي‌هاي همجوار متصل باشد. حداقل ابعاد اين كلاف بتني بايد 30 سانتي‌متر بوده و بوسيله 4 ميله‌گرد طولي به قطر 12 ميلي‌متر مسلح باشد اين فولادهاي طولي بايد با فولادهاي عرضي (خاموت) به قطر حداقل 5 ميلي‌متر و به فاصله حداكثر 25 سانتي متر به هم ديگر بسته شوند و اين قفسه بافته شده شناژ بايد در تمام طول پي ادامه پيدا كند و به شناژ طرف ديگر پي متصل باشد. حداقل بتن روي قفسه شناژ 3 سانتي‌متر مي‌باشد. فاصله ميله گردهاي شناژ نبايد از 10 سانتي‌متر كمتر باشد و حداقل قطر ميله‌گردهاي داخل شالوده نبايد از 10 ميلي‌متر كمتر باشد.
آرماتورهاي كف شالوده بايد در دو جهت در تمام بعد شالوده ادامه پيدا كند ولي اگر طول پي از 3 متر تجاوز نمايد مي‌توان آرماتورها را يك در ميان كوتاهتر اختيار نمود ولي طول آرماتورهاي كوتاه شده نبايد از 8/0 طول اصلي كمتر باشد.
آرماتور بندي ريشه ستون
آرماتورهاي ريشه با انتظار با ريشه براي اتصال شالوده به ستون بكار مي‌رود بايد تا سطح آرماتورهاي زيرين پي ادامه داشته ادامه داد وبقيه آرماتورهاي ستون را با اندازه 40 سانتي متر داخل پي نمود كليه آرماتورهاي ريشه بايد در انتها داراي خم 90 درجه باشد .
اين آرماتورها بايد بوسله خاموت به يكديگر متصل شده و داخل پي بخوبي مستقر شود و يا به عبارت ديگر بايد خاموتهاي ستون تا داخل پي ادامه يابد. طول آن قسمت از آرماتورهاي ريشه كه بايد خارج از پي قرار گيرد تا ميله‌گردهاي ستون به آن بسته شود بايد بوسيله مهندس محاسب تعيين گردد ولي هيچ گاه نبايد از 60 تا 50 سانتي متر كمتر گردد. اگر نتيجه محاسبات بيش از اعداد داده شده باشد بايد از اعداد به دست آمده بوسيله محاسبات استفاده شود.
براي ايجاد مقاومت در مقابل نيروهاي كششي در بتن داخل شناژ چند رديف در بالا و پايين ميله‌گرد طولي قرار مي‌دهند و اين آرماتور بندي بتنی شناژ ميلگردهاي طولي را به وسيله ميلگردهاي عرضي كه به آن خاموت گفته ميشود به همديگر متصل مي‌نمايند. ميله گردهاي طول و عرضي را قبلاً مطابق شكل مي‌بافند و بعد در داخل قالب‌بندي شناژ قرار مي‌دهند بايد توجه داشت پهناي اين قفسه بافته شده بايد در حدود 5 سانتي‌متر كوچكتر از پهناي اين قفسه بافته شده باشد بايد هر طرف 5/2 سانتي‌متر باشد به طوريكه اين ميلگردها كاملاً در بتن غرق شده و آنرا از خوردگي در مقابل عوامل جوي محفوظ نمايد. اين اندازه در مناطق مختلف و آب و هواي مختلف و همچنين محل قرار گرفتن قطعه بتني (اينكه درون زمين و يا خارج آن) قرار گيرد ونيز ميزان سولفاته بودن آبهاي مجاور آن متفاوت است كه ميزان آن بوسيله موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران تعيين شده است. ناگفته نماند كه خاموتهاي شناژ اكثراً به صورت مربع و چهار ضلعي است چون چهار عدد ميلگرد در داخل شناژ قرار مي‌گيرد.
نكته: ناگفته نماند كه فاصله بين خاموتها در ريشه ستون به مراتب كمتر از جاهاي ديگر ستون مي‌باشد. چون ريشه بايد يكپارچگي ومقاومت بيشتري باشد يا به عبارت ديگري در يك ششم طول بالا كه ستون به سقف متصل ميشود فواصل بين خاموتها كمتر از جاهاي ديگر ستون مي‌باشد كه اين فاصله از روي نقشه خوانده ميشود. كه توسط مهندس محاسب محاسبه ميشود ولي تقريباً حدود 15 سانتي‌متر ميشود ولي در جاهاي ديگر ستون حدود 25 سانتي‌متر مي‌باشد.
قبل از بتن ريزي بايد حتماً يك بار ديگر فاصله محور آرماتورهاي ريشه كنترل گردد كف پي و آرماتورها كنترل گردد و مواد زائد از آن خارج شود. بست‌هاي اتصال بايد كنترل گردد و در مواقع قالب برداري دقت شود تا بتن تازه ريخته شده شالوده آسيب نبيند و قالبها تكه تكه و به آرامي جدا شود. اگر از قالب آجري استفاده شود و ورقه نايلون روي آجر كشيده نشده است بهتر است از آجرها صرف نظر شود و اقدام به برداشت آجرها نمائيم زيرا در اين صورت آجر به بتن كاملاً چسبيده و جدا كردن آن غير ممكن است و اگر قبل از سخت شدن بتن بخواهيم آجرها را جدا كنيم حتماً به پي آسيب خواهد رسيد.
چگونه شبكه ميل گرد ستون را به ريشه متصل كنيم؟
بعد از اجراي فنداسيون و گذاشتن ميله گردهاي ريشه اگر بخواهيم ميله‌گردهاي ستون را كنار ميله‌گردهاي ريشه قرار دهيم به اندازه كلفتي ميله گرد ريشه ستون از محور خود منحرف خواهد گرديد كه اگر لاين انحراف در طبقات بالا تماماً در يك جهت باشد ممكن است ستون طبقه پنجم يا ششم چندين سانتي‌متر تغيير مكان كند بدين لحاظ بايد سعي شود كه اين تغيير مكان در هر طبقه بر خلاف تغيير مكان طبقه پايين‌تر باشد .بهتر آن است كه در آرماتورهاي ستون انحناي كوچكي مطابق كل شكل ايجاد گردد آن گاه نسبت به اتصال شبكه ميلگردش ستون به ريشه اقدام گردد تا ستون درست در محل خود جاي بگيرد و كوچكترين انحرافي نداشته باشد اين انحراف به اندازه قطر ميلگرد مي‌باشد.
گاهي مواقع در آرماتوربندي فنداسيون اتفاق مي‌افتد كه شبكه بندي ميله‌گردها هم در كف فنداسيون و هم در قسمت فوقاني فنداسيون شبكه‌هايي وجود دارد.
اين زماني اتفاق مي‌افتد كه دو ستون با هم روي يك فنداسيون قرار گرفته باشد يعني در محل فنداسيون درز انقطاع دو ساختمان، دليل اين شبكه‌ها در قسمت فوقاني براي تحمل كشش در آن ناحيه يعني بين دو ستون مي‌باشد . چون دو ستون نيروي زيادي را به فنداسيون وارد مي‌كند و نيروي كششي در بالاي و فاصله بين دو ستون ايجاد ميشود كه براي تحمل اين نيروي كششي از ميلگردهاي لازم استفاده ميشود.
گاهي مواقع اتفاق مي‌افتد كه فنداسيون‌هاي مسلح نواري كه دو يا چند ستون روي آن سوار ميشود و حالت باسكولي دارد و هم ميلگردهايي جهت تقويت در جاهايي كه كشش خيلي زياد است هم در كف و هم در بالاي فنداسيون از ميله‌گردهاي نمره بالا 24-26 استفاده ميكنند البته اين ميلگردها به صورت تقويتي است و بايد در بين شبكه ميلگردها قرار گيرد و به شبكه نچسبد .
بتن سازی و بتن ريزی
براي بتن ريزي فنداسيون و شناژها بايد بتن را طبق آئين نامه بسازيم. بتن سنگي است مصنوعي كه از مواد سنگي (شن وماسه) و آب وسيمان تشكيل يافته و به علت رواني قالب خود را پر كرده وبه شكل قالب در مي‌آيد.
مصالح سنگی
مصالح سنگي كه در بتن مصرف ميشود شن و ماسه مي‌باشد كه در حدود 75% حجم بتن را تشكيل مي‌دهد. دانه‌هاي سنگي تا بزرگي 5 ميلي‌متر بزرگتر را شن مي‌گويند. قسمت اعظم مقاومت بتن بستگي به مقاومت شن و ماسه دارد و در نتيجه بايستي در انتخاب معادن شن و ماسه جهت بتن ريزي نهايت دقت به عمل آيد.
دانه‌هاي نامطلوب از نظر شكل:
هر قدر شكل دانه‌ها هندسي‌تر باشد براي بتن ريزي مناسب‌تر مي‌باشد. وجود دانه‌هاي سوزني و يا پولكي شكل در بتن مناسب نيست و مجموع اين دانه‌ها نبايد از 15% وزن كل شن و ماسه مورد مصرف در بتن بيشتر باشد دانه‌هاي سوزني به دانه‌هايي گفته ميشود كه طول بزرگترين بعد آن از 8/1 معدل دو الكي كه اين دانه‌ها بين آنها قرار دارد بيشتر باشد دانه‌هاي سوزني به علت آن كه زودتر از ساير دانه‌ها مي‌شكنند نامطلوب مي‌باشند. دانه‌هاي پولكي شكل به دانه هايي گفته مي شود كه ضخامت كمترين بعد آن كوچكتر از 60 % اندازه متوسط الكي كه دانه سنگي به آن تعلق دارد .
مواد نامطلوب در شن و ماسه و اندازه دانه‌ها :
بطور كلي شن و ماسه شكسته اغلب فاقد مواد نامطلوب مي‌باشد ولي در مورد شن و ماسه رودخانه بايد توجه داشت كه:
1-مواد آلي مانند ريشه گياهان- فضولات حيواني- تكه‌هاي چوبي و فلزات و ذرات ذغال سنگ در شن و ماسه وجود نداشته باشد و يا حداكثر ميزان آن از يك درصد وزن شن و ماسه تجاوز نكند. موادي كه در برابر عوامل جوي ضعيف بوده و يا در فعل و انفعالات شيميايي سيمان از خود واكنش نشان ندهند. مواد نامبرده نبايد در شن و ماسه وجود داشته باشد درصد اين مواد بوسيله آزمايشگاهها تعيين ميشود و هم چنين مواد سنگي مصرفي در بتن بايد فاقد خاك رس و كلوخه‌هاي رس باشد زيرا اولاً آب داخل بتن را به خود جذب كرده و فعل و انفعالات شيميايي سيمان را متوقف مي‌كند در ثاني دور دانه‌هاي شن و ماسه را گرفته ومانع تماس مستقيم سيمانه و دانه‌ها مي‌گردد.
تيرها در ساختمانهای بتنی
تيرها قسمتي از ساختمان بتني هستند كه بار سقف را به ستون منتقل نموده و ستون به پي و بالاخره به زمين منتقل مي‌نمايند بعد از اتمام بتن ريزي كليه ستونها و ثالب برداري از آنها اقدام به قالب بندي تيرهاي اصلي مي‌نمايند در ساختمان‌هايي كه سقف آن تيرچه بلوك بوده و يا دال بتني ريخته شده در محل مي‌باشد معمولاً سقف و تير را با هم يك پارچه بتن ريزي ميكنند ولي در ساختمان‌هايي كه از سقف ساخته استفاده مي‌نمايند ابتدا تيرهاي اصلي را آرماتور بندي بتنی نموده و سپس بتن ريزي مي‌نمايند.
آنگاه سقف را روي آن قرار مي دهند. تيرهاي بتني اغلب با مقطع مربع و مربع مستطيل مي‌باشد در ساختمانهاي از تير T شكل نيز استفاده ميكنند. مقطع تيرها را در ساختمانهاي بتني در تمام طول تير تغيير نمي‌كند ولي گاهي براي صرفه جويي مقطع تير را در طول تير تغيير مي‌دهند و يا به صورت ماهيچه در نزديكي تكيه گاه سطح مقطع را اضافه مي‌نمايند و لي در هر حال تغيير سطح مقطع بايد به صورت تدريجي و نسبت افزايش ارتفاع و يا عرض در طول تير از 1 به 3 تجاوز نكند.
گذاشتن يك رديف آرماتور طولي در بالا و يك رديف آرماتور طولي در پايين اجباري بوده و حداقل قطر اين آرماتورها 10 ميلي‌متر مي‌باشد و اين آرماتورها بايد بوسيله تنگ به يكديگر بسته شوند.
حداقل سطح مقطع آرماتورهاي كششي در تيرها نبايد از 25/0 درصد سطح مقطع بتن كمتر باشد و حداكثر آن با توجه به نوع فولاد و بتن مصرفي تعيين ميشود. ولي حداكثر فولاد كششي به 3% مقطع بتن محدود ميشود. حداقل فاصله آرماتورها از همديگر 3 سانتي‌متر مي‌باشد. اگر قرار دادن كليه آرماتورها در تير ممكن نباشد مي‌توان جان تير رابه صورت پاشنه رابه صورت پاشنه لي نبايد بيش از 3/1سطح مقطع ارماتورهاي كششي در پاشنه قرار گيرد. حداقل پوشش بتني روي تنگها 5/1 سانتي‌متر مي‌باشد اين مقدار در صورتي است كه تير در معرض عوامل جوي قرار نداشته باشد. بايد كليه قفسه ميلگردهاي تير را از سطح قالب چندسانتي متر كه اين مقدار در صورتي است كه از سطح قالب چند سانتي متري بالا قرار گيرد تا كليه ميلگردها در بتن غرق شود براي اين كه بايد قطعات ريز سنگ و يا بتن زير قفسه آرماتور تير قرار دارد و همچنين مي‌توان قطعه‌اي ميله‌گرد به كلفتي ضخامت بتن پوشش روي تير در زير تنگ خاموت قرار داد كه با قرار گرفتن اين ميله‌گرد به روي سطح قالب كليه قفسه آرماتور بندي باندازه ضخامت اين ميلگرد از سطح قالب بلندتر قرار مي‌گيرد.
فاصله اين ميله‌گردها بايد بر حسب قطر آرماتوربندي تير باشد كه كليه قفسه ميله گرد در يك سطح قرار مي‌گيرد اين فاصله در حدود 80 الي 90 سانتي متر كافي است. تمام آرماتورهاي طولي بايد در محل تلاقي به آرماتورهاي عرضي بسته شوند و نيز آزاد بودن آرماتورهاي طولي در هيچ شرايطي مجاز نمي‌باشد و آرماتورهاي عرضي به صور مختلفي كار گذاشته ميشود. استفاده از ركابي به شرطي مجاز مي‌باشد كه آرماتورهاي دال از قسمت بالاي تير عبور كرده و انتهاي ركابي در بتن محصور بين آرماتورها بخوبي مهار شده باشد.
استفاده از تنگ در تمام شرايط مجاز است و بايد انتهاي آن به خم 90 درجه ختم شده و حتي المقدور در منطقه فشاري بتن مهار گردد. اگر براي پوشش تير يا سقفي در ساختماني از سقف كاذب استفاده ميشود در موقع ارماتور بندي و قبل از بتن ريزي ميله‌گردهايي در آرماتوربندي پيش بيني كرد تا بعداً سقف كاذب را به آنها متصل نماييم.
زخمي كردن بتن روي تير و يا تيرچه براي جوش دادن ميله‌گردهاي سقف به هيچ وجه مجاز نمي‌باشد. اگر عرض تير از 35 سانتي‌متر تجاوز نكرده و يا تعداد آرماتورهاي طولي در منطقه كششي از 6 عدد بيشتر نباشد مي‌توان از ركابي و يا تنگ استفاده كرد.
ولي اگر عرض تير و تعداد ميله‌گردها از مقادير فوق تجاوز نمايد بايد از آرماتورهاي عرضي سه شاخه و چهار شاخه استفاده نمود حداقل قطر آرماتور عرضي 6 ميلي‌متر مي‌باشد و اگر ارتفاع تير از 60 سانتي‌متر تجاوز كند حداقل قطر آرماتور عرضي 10 ميلي‌متر مي‌باشد در هر حال نبايد قطر آرماتور عرضاً از 4/1 قطر بزرگترين آرماتور طولي كمتر باشد سطح مقطع كل آرماتورهاي عرضي نبايد از 15 ds كمتر شود كه در آن d عرض تير و s فاصله تنگها مي‌باشد.
فاصله اولين تنگ از بر تكيه گاه نبايد از 5 سانتي متر كمتر و از 2/5 بيشتر باشد در موقع بتن ريزي تيرها بايد توجه نمود كه مخصوصاً بتن در زير شبكه ميلگرد رفته و كليه آهنهاي طولي ومخصوصاً آهنهاي عرضي در بتن غرق شده و حداقل تن 5/1 تا 2 سانتي متر روي آهنها را بپوشانند اين كار با ويبره كردن آن براحتي ميسر است.
چنانچه بعد از قالب برداري مشاهده نموديم كه بعضي از نقاط ميله‌گردهاي طولي و عرضي بوسيله بتن پوشيده نشده است بايد اين نقاط را بوسيله ملات ماسه سيمان بپوشانيم.
از پوشانيدن نقاط مزبور به وسيله گچ و خاك و يا گچ خودداري كرد. پوشانيدن نقاط مزبور به وسيله ملات ماسه سيمان حتماً بايد قبل از گچ كاري انجام شود. قبل از بستن صفحه قالب زري تيرهاي اصلي بايد ارتفاعات كليه ستونها اندازه گرفته شود و با خط تراز گرديده شده از قبل مقايسه شده و دريك سطح واقع شود اگر اتفاقاً تير يا چند ستون بلندتر باشد بايد اين بلندي اصلاح شده بعد بتن ريزي اصلي شروع شود زيرا در غير اين صورت اين چند سانتي متر بلندي در داخل تير واقع شده و از يك پارچگي بودن بتن تير ممانعت كرده و موجب ضعف تير خواهد شد.
كلاف عرضی
از دهانه 2/4 متر به بالا در وسط دهانه بين بلوكها (عمود بر جهت تير) فاصله در حدود حداقل 10 سانتي‌متر قرار مي‌دهند. زيرا اين فاصله را حداقل 2 ميله گرد به قطر 10 ميلي‌متر يكي بالا و يكي پايين را هم به آهنهاي مارپيچ تير متصل ميكنند و اين فضا بعد از آنكه بوسيله بتن پرشد مانند تير عمود بر تيرچه‌ها قرار گرفته و در مقابل ممانهاي وسط تير مقاومت خواهد كرد و براي دهانه‌هاي بيشتر از 6 متر دو عدد كلاف عرضي با فاصله‌هاي مساوي در نظر مي‌گيريم. براي اطمينان بيشتر كلاف عرضي را از دهانه 5/2 متر به بالا ايجاد نمائيم.
مراحل مختلف اجراء سقف تيرچه بلوك:
بعد از ايجاد تكيه گاههاي موقت، تيرچه‌ها را روي تير اصلي قرار مي‌دهند. قبل از نصب تيرچه روي تيرهاي اصلي بايد دقت نمود كه ترك خوردگي و يا شكستگي نداشته بادش و كمر تيرچه را به فاصله‌هاي 5/1 متري بوسيله تيرهاي چوبي نگاهمي‌دارند تا از شكم دادن آن جلوگيري به عمل آيد و نيز بهتر است تيرهاي چوبي را طوري قرار دهند تا وسط تيرچه تا حدود 2 تا 3 سانتي متر بلندتر از سطح تراز قرار گيرد.
تيرچه ها به فاصله تقريبي 50 سانتي‌متر از هم ديگر قرار مي‌گيرند. بعد از كار گذاشتن هر تيرچه فاصله آنها را تا تيرچه بعدي بوسيله گذاشتن يك عدد بلوك در ابتدا و يك عدد در انتهاي آن تنظيم مي‌نمايند.
از دهانه 20/4 به بالا كار گذاشتن ميله گردهاي كلاف عرضي اجباري است اين ميله‌گردها كه به صورت تيري عمود بر تيرچه‌ها بوده و در وسط دهانه قرار مي‌گيرند حداقل بايد 2 عدد ميله‌گرد 10 يكي در پايين و يكي در بالا مجهز باشد و بهتر است اين ميله گردها بالاي تيرچه و ميل گرد هفت و هشت تيرچه ها بسته شود.
براي عبور كانالهاي تاسيساتي (كانال كولر- كانال تهويه مطبوع- كانالهاي فاضلاب و غيره) بايد حتي المقدور سعي شود كه عرض كانالها از يك بلوك تجاوز نكند ولي چنانچه به عرض بيشتري احتياج پيدا كرديم بايد با قطع تيرچه در آن محل و مهار كردن ميله گردهاي تيرچه در آرماتورهاي عرضي محل عبور كانال را فراهم نمود و با توجه به اينكه بار تيرچه قطع شده را تيرچه‌هاي اطراف تحمل مي‌نمايند ميله گردهاي آرماتورهاي عرضي بايد دقيقاً محاسبه شود و طبق نقشه اجرا گردد. بعد از تيرچه ريزي نوبت به بلوك چيني مي‌رسد بلوك چيني به اين ترتيب است كه لبه بلوك روي تيرچه قرار مي‌گيرد نحوه بلوك چيني و همچنين تيرچه ريزي در شكل زير نمايش داده شده است.
بعد از بلوك چيني بايد ميله گردهاي ممان منفي گذاشته شده و اين ميلگردها كه دو تيرچه مقابل را بهم وصل ميكنند بايد به ميله گرد فوقاني تيرچه بسته شود حداقل طول اين ميله گرد طبق نقشه محاسباتي به دست مي‌آيد. چنانچه تيرها اجباراً مقابل يكديگر واقع نشوند بايد براي هر تيرچه ميله گرد ممان منفي جداكانه در نظر گرفت بطوريكه نيي از اين ميله گرد روي تيرچه و نيم ديگر آن داخل بتن سقف قرار گيرد.
براي عبور لوله‌هاي تاسيساتي مخصوصاً لوله‌هاي فاضلاب مشكلي دچار نشود بهتر است تيرچه‌ها در طبقات مختلف درست مقابل همديگر قرار گيرند براي اين كار بهتر است حتماً در طبقات تيرچه ريزي از يك سمت شروع شود. در مواردي كه احتياج به طره مي‌باشد بهتر است كه طول كنسول بيش از 4/1 دهانه سقف مجاور آن نباشد وبار آن و قطر ميله گيرد ممان منفي حتماً بوسيله محاسبه تعيين شود. زيرا كليه بار اين قسمت از سقف بوسيله همين ميله گردهاي ممان منفي تامين مي‌گردد.
ميلگردهای حرارتی
بعد از كار گذاشتن ميله گردهاي ممان منفي مي‌بايد ميله گردهاي حرارتي كار گذاشته شود. اين ميله گردها معمولاً در جهت عمود بر تيرچه به فاصله حدود 30 سانتي متر از هم كار گذاشته شود.
ميله گردهاي حرارتي براي توزيع و جلوگيري از ترك خوردن بتن سقف در اثر تغيير حجم بتن ناشي از تغيير درجه حرارت مورد استفاده قرار مي‌گيردو اين ميله گردها كه معمولاً از ميله‌گردهاي نمرات 6 يا 8 و يا 10 سانتي‌متر استفاده ميشود بايد صاف و بدون انحناي موضعي باشد اين ميله‌گردهاي حرارتي در واقع براي يكپارچه كردن سقف بكار مي‌رود. بعد از گذاشتن ميله گردهاي حرارتي بايددور سقف بوسيله قالب فلزي بسته شده و اقدام به بتن ريزي نمايند.
حداقل قطر روي بلوك 5 سانتي متر مي‌باشد. قبل از بتن ريزي روي بلوكها را آب پاشي ميكنند تا سيراب شود (زنجاب) و آب بتن مجاور خود را نمكيده و موجب فساد بتن نشود.
قبل از بايد يك بار ديگر كليه آرماتورهاي سقف كنترل شود و مخصوصاً فاصله آنها از يكديگر و اتصال به همديگر بازديد شود و در صورت بي عيب بودن كار اقدام به بتن ريزي نمائيم.
بهتر است برنامه ريزي طوري انجام شود كه كليه بتن سقف در يك روز ريخته شود و اگر به عللي اينكار ممكن نباشد بايد محل قطع بتن با نظر مهندس محاسب باشد محل قطع بتن بهتر است روي بلوكها باشد نه روي تيرها و شاهتيرها.
در موقع بتن ريزي تيرهاي اصلي و فرعي بايد حتماً از ويبراتورها استفاده شود بايد دقت شود كه فاصله بين بلوكها كه تيرچه قرار دارد از بتن كاملاً پر شود كلفتي بتن روي سقف بايد يكنواخت بوده و بايد در ضمن بتن ريزي و قبل از آنكه بتن كاملاً سخت شود روي آن را ماله كشي تخت كرد.
حداقل ضخامت بتن روي بلوك 5 سانتي‌متر است براي سهولت كار در حين ماله كشي اين ضخامت را بوسيله يك قطعه آجر كه كلفتي آن 5 سانتي متر است كنترل ميكنند.
بدون دیدگاه